Rektum Kanseri

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmında yer alan rektumda gelişen kötü huylu tümörleri ifade eder. Kolorektal kanser grubuna giren bu hastalık, hem erkeklerde hem kadınlarda en sık rastlanan kanser türlerinden biridir. Genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülse de, son yıllarda genç yaş grubunda da tanı oranı artmıştır. Erken evrede teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksektir. Bu nedenle belirtileri ciddiye almak ve düzenli taramaları ihmal etmemek büyük önem taşır.

Rektum Kanseri Nedir

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmında yer alan rektumda hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Kolon kanseriyle birlikte değerlendirilen kolorektal kanser grubuna dahildir. Rektum, sindirim sisteminin son 15 cm’lik bölümünü oluşturur ve dışkının vücuttan atılmadan önce toplandığı yerdir. Bu bölgede oluşan kanserler, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, makattan kan gelmesi ya da dışkıda şekil bozukluğu gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Rektumun anatomik olarak dar ve çevresindeki yapılarla yakın temasta olması, bu kanser türünün tedavi sürecini diğer bağırsak kanserlerinden biraz daha karmaşık hale getirebilir. Bu nedenle hem doğru teşhis hem de tedavi planı, uzmanlık ve deneyim gerektirir. Erken teşhis, rektum kanserinde de yaşam süresini ve tedavi başarısını doğrudan etkileyen en önemli faktörlerden biridir.

Rektum kanseri nedir? Kalın bağırsak son kısmında gelişen kanser hücrelerinin görseli

Rektum Kanseri Belirtileri

Rektum kanserinin erken evrelerinde belirgin bir belirti görülmeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe bazı değişiklikler kendini göstermeye başlar. Bu belirtiler bazen basur (hemoroid) gibi daha yaygın hastalıklarla karıştırılabildiği için dikkatli olunmalıdır. En yaygın görülen rektum kanseri belirtileri:

Makattan kan gelmesi: Rektum kanserinde en sık karşılaşılan bulgulardan biridir. Taze ya da koyu renkli kan görülebilir.
Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik: Kabızlık ve ishal arasında geçişler, dışkı sıklığında ya da miktarında farklar görülebilir.
Dışkı şeklinde incelme: Tümörün rektumun iç yüzeyinde yer alması, dışkının daha ince veya şerit şeklinde çıkmasına neden olabilir.
Tam boşalamama hissi: Tuvaletten sonra hâlâ dışkı kalmış gibi bir his oluşabilir.
Karın ağrısı, şişkinlik ve gaz problemleri: Rektum bölgesinde tümör büyüdükçe bağırsak hareketleri etkilenebilir.
İstemsiz kilo kaybı ve halsizlik: İlerleyen evrelerde görülebilir ve genellikle sistemik bir belirti olarak ortaya çıkar.
Demir eksikliği anemisi: Gizli kanamalar uzun süre devam ettiğinde kansızlığa neden olabilir.

Bu belirtiler her zaman rektum kanserini işaret etmese de, özellikle 40 yaş üzerindeki bireylerde bu tür şikayetlerin ihmal edilmeden bir uzmana danışılması büyük önem taşır. Erken tanı, tedavi başarısını ciddi oranda artırır.

Rektum Kanseri Evreleri

Rektum kanseri, evrelere göre sınıflandırıldığında hastalığın ne kadar yayıldığı ve hangi dokuların etkilendiği anlaşılır. Bu sınıflandırma, tedavi planlaması açısından büyük önem taşır. Rektum kanseri genellikle Evre 0 ile Evre 4 arasında değerlendirilir.

Evre 0 (Karsinoma in situ)

Bu en erken evredir. Kanser hücreleri yalnızca rektumun iç yüzeyini döşeyen tabakada bulunur. Henüz derin dokulara veya lenf bezlerine yayılmamıştır. Bu aşamada teşhis edilen hastalık genellikle cerrahi ile tamamen tedavi edilebilir.

Evre 1 Rektum Kanseri

Kanser hücreleri rektum duvarının daha derin katmanlarına ulaşmıştır ancak henüz lenf bezlerine ya da uzak organlara yayılmamıştır. Cerrahi müdahale çoğunlukla yeterli olur ve başarı oranı oldukça yüksektir.

Evre 2 Rektum Kanseri

Kanser, rektum duvarını aşarak çevre dokulara yayılmış olabilir ancak lenf nodlarına henüz sıçramamıştır. Bu evrede cerrahi ile birlikte kemoterapi ve/veya radyoterapi gibi ek tedavi yöntemleri gerekebilir.

Evre 3 Rektum Kanseri

Kanser, çevredeki lenf bezlerine yayılmıştır ancak uzak organlara henüz metastaz yapmamıştır. Bu evrede genellikle cerrahiden önce kemoradyoterapi uygulanır. Ardından tümör çıkarılır ve gerekirse tekrar kemoterapi planlanır.

Evre 4 Rektum Kanseri (Metastatik evre)

Kanser hücreleri karaciğer, akciğer gibi uzak organlara yayılmıştır. Tedavi genellikle hastalığın kontrol altına alınmasına ve yaşam süresinin uzatılmasına yöneliktir. Kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve uygun hastalarda cerrahi seçenekleri değerlendirilebilir.

Rektum Kanseri Tedavisi

Rektum kanseri tedavisi, hastalığın evresine, tümörün konumuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre şekillendirilir. Erken evrelerde tedavi şansı oldukça yüksekken, ileri evrelerde hastalığın yayılmasını kontrol altına almak ve yaşam kalitesini korumak hedeflenir.

Cerrahi Müdahale

Rektum kanserinin temel tedavi yöntemlerinden biridir. Erken evre tümörlerde yalnızca tümörün çıkarılması yeterli olabilirken, ilerleyen evrelerde rektumun bir kısmı veya tamamı alınabilir.

Lokal eksizyon (yerel çıkarım): Küçük ve yüzeysel tümörlerde kullanılır.
Düşük ön rezeksiyon (LAR): Rektumun üst bölgesindeki tümörlerde tercih edilir.
Abdominoperineal rezeksiyon (APR): Tüm rektumun çıkarılması gerektiği durumlarda uygulanır ve bazen kalıcı kolostomi gerekebilir.

Radyoterapi (Işın Tedavisi)

Radyoterapi, tümörü küçültmek veya cerrahiden sonra tekrar oluşma riskini azaltmak için kullanılabilir. Genellikle kemoterapi ile birlikte uygulanır (kemoradyoterapi) ve özellikle orta-ileri evrelerde etkili bir yaklaşımdır.

Kemoterapi

Rektum kanseri hücrelerini yok etmek ya da kontrol altına almak için ilaçla yapılan sistemik bir tedavidir.

Cerrahi öncesi tümörü küçültmek için (neoadjuvan)
Cerrahi sonrası tekrarlama riskini azaltmak için (adjuvan)
Metastatik hastalıkta hastalığı kontrol altına almak için kullanılır.

Hedefe Yönelik Tedaviler ve İmmünoterapi

Bazı ileri evre hastalarda, tümörün genetik özelliklerine göre geliştirilen özel tedaviler de seçenekler arasında yer alır. İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin kanserle savaşmasını destekleyen yeni nesil tedavi yöntemlerindendir.

Rektum Kanseri Erken Teşhisin Önemi

Rektum kanserinde erken teşhis hayat kurtarıcı olabilir. Erken evrelerde tanı konulduğunda tedavi başarısı %90’lara kadar ulaşabilir. Bu nedenle, özellikle 50 yaş üstü bireylerde düzenli tarama testleri büyük önem taşır. Kolonoskopi gibi yöntemlerle polipler erken dönemde tespit edilip çıkarılabilir, böylece kanser gelişimi önlenebilir.

Rektum Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Rektum kanserinin teşhisi, hastanın şikayetleri ve fiziksel muayene bulgularıyla başlar. Belirtiler, genellikle başka hastalıklarla karıştırılabildiği için kesin tanı koymak adına ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur.

1. Fiziksel Muayene ve Anamnez

İlk aşamada doktor, hastanın geçmiş sağlık bilgilerini değerlendirir ve şikayetlerini dinler. Makattan parmakla yapılan rektal muayene ile rektum bölgesindeki şüpheli kitleler hissedilebilir.

2. Kolonoskopi

Rektum ve tüm kalın bağırsağın incelendiği bu yöntem, rektum kanserinin tanısında altın standarttır. İnce bir kamera yardımıyla tümörler gözlemlenir ve gerekirse biyopsi alınır.
➡️ Kolonoskopi sayesinde kanser öncüsü polipler de erken dönemde saptanabilir.

3. Biyopsi

Şüpheli dokudan alınan örneğin laboratuvar ortamında incelenmesiyle kanser hücrelerinin varlığı netleştirilir. Teşhisin kesinleştiği aşamadır.

4. Görüntüleme Yöntemleri

Kanserin yayılımını değerlendirmek ve evreleme yapmak için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Tümörün çevre dokulara yayılımını detaylı gösterir.
BT (Bilgisayarlı Tomografi): Akciğer, karaciğer gibi uzak organlara metastaz olup olmadığını araştırmak için kullanılır.
Ultrasonografi: Rektum duvarındaki tutulumu değerlendirmede yardımcıdır.

5. Kan Testleri

CEA (Karsinoembriyonik Antijen): Rektum ve kolon kanserlerinde yüksek çıkabilir.
Bu test teşhis koymak için yeterli olmasa da, tedavi sonrası takibi kolaylaştırır.

Rektum Kanseri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Rektum kanseri nedir?

Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda gelişen kanserli hücrelerden oluşan bir tümördür. Genellikle uzun süreli bağırsak hastalıkları veya genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkar. Erken teşhisle tedavi edilebilir, ancak tedavi edilmediğinde hızla yayılabilir.

Rektum kanseri belirtileri nelerdir?

Rektum kanseri genellikle başlangıçta belirti vermeyebilir, ancak ilerleyen evrelerde makattan kan gelmesi, dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler (kabızlık, ishal), karın ağrısı, kilo kaybı ve halsizlik gibi şikayetler görülebilir. Bu belirtiler her zaman kanserle ilişkilendirilmez, ancak devam ediyorsa bir doktora başvurulması önemlidir.

Rektum kanseri kimlerde daha sık görülür?

Rektum kanseri, 50 yaş ve üzeri bireylerde daha yaygındır. Ayrıca ailesinde kolon veya rektum kanseri öyküsü olanlar, inflamatuar bağırsak hastalıkları bulunanlar, aşırı alkol tüketenler ve sağlıksız beslenenler risk altındadır. Genetik yatkınlık da önemli bir faktördür.

Rektum kanseri nasıl teşhis edilir?

Rektum kanseri genellikle kolonoskopi ile teşhis edilir. Kolonoskopi sırasında rektum ve kolonun içi incelenir. Şüpheli bölgelerden biyopsi alınarak kanser teşhisi doğrulanır. Ayrıca, MR ve BT taramaları kanserin yayılımını belirlemek için kullanılır.

Rektum kanseri tedavi edilebilir mi?

Rektum kanseri tedavi edilebilir, ancak tedavi erken evrede başlanmalıdır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi ve radyoterapi yer alır. Tedavi, kanserin evresine ve hastanın sağlık durumuna bağlı olarak planlanır.

Rektum kanseri ağrı yapar mı?

Rektum kanseri erken evrelerde genellikle ağrıya yol açmaz. Ancak ilerleyen evrelerde, kanserin büyümesi nedeniyle karın ağrısı, dışkılama sırasında ağrı ve halsizlik gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Bu tür belirtiler, hastanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.

Rektum kanseri evreleri nelerdir?

Rektum kanseri, 5 evrede sınıflandırılır:

Evre 0: Kanser yalnızca rektumun iç yüzeyinde sınırlıdır.
Evre 1: Kanser rektum duvarına yayılmıştır, ancak çevre dokulara sıçramamıştır.
Evre 2: Kanser rektumun dış tabakalarına yayılmıştır.
Evre 3: Kanser, yakın lenf düğümlerine yayılmıştır.
Evre 4: Kanser, uzak organlara (örneğin karaciğer veya akciğer) yayılmıştır.

Rektum kanseri hangi tedavi yöntemleriyle tedavi edilir?

Rektum kanserinin tedavi seçenekleri, kanserin evresine göre değişir. Cerrahi müdahale, kanserin çıkarılması için en yaygın yöntemdir. Erken evrelerde kanser cerrahi müdahale ile tamamen tedavi edilebilir. İleri evrelerde ise kemoterapi ve radyoterapi kullanılarak kanserin büyümesi durdurulabilir veya yayılması engellenebilir.

Rektum kanseri ölümcül müdür?

Rektum kanseri, erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle tedavi edilebilir. Ancak tedavi edilmezse ya da geç kalınmışsa, kanserin yayılması ve ilerlemesi ölümcül olabilir. Erken evrelerde yakalanan rektum kanseri, genellikle yüksek bir tedavi başarı oranına sahiptir, bu nedenle erken teşhis çok önemlidir.

Rektum kanseri tedavi edilmezse ne olur?

Rektum kanseri tedavi edilmediğinde, kanser hücreleri vücuda yayılabilir ve bu da diğer organlara metastaz yapmasına yol açabilir. Metastaz yapmış rektum kanseri, tedavi sürecini daha zor hale getirebilir ve yaşam süresini kısaltabilir. Erken teşhis ve tedavi ile bu riskler azaltılabilir.