Pankreas tümörleri bez yapısını oluşturan endokrin (hormon salgılayan) ve yapısal hücrelerin oluşturduğu tümörlerdir.
Endokrin tümörler salgıladıkları hormonlara göre belirti oluşturuken, hormon salgılamayan tümörleri de olabilir. Fonksiyonel olarak çok çeşitli etkileri olan hormon aktif tümörler aynı zamanda kitlesel görüntü bası, yayılma gibi bir çok semptomlarla da kendini gösterebilir
- İnsülinoma (en sık)
- Fonsiyonel olamayan adacık hücre tümörü
- Gastrinoma
- Vipoma
- Glukagonoma
- Somatostatinoma
İyi huylu, borderline, malign özelliklere sahip olabililer.
Bu tümörler pankreas duktus yapısından kaynaklanır.
%70 pankreas başında yerleşir.
Çeşitli histolojik yapılarda farklı onlarca çeşidi mevcuttur.
Pankreas kanseri mutasyon nedenli (kRas, HER2,P53,p16,DPC4 ) olabileceği gibi, %10 olguda genetik geçişli de olabilir.
Bunlar kanser açısından aile öyküsü, HNPCC,ailesel meme kanseri vb gibi bazı kanserlerle ilişkileri bulunabilir.
Pankreas kanserleri, hızlı ilerleme karekterleri, kan, peritoneal, lenf yoluyla yayılım özellikleri olan saldırgan tümörlerdir.
Ağrı, kilo kaybı, sarılık, ağrısız sarılık, son dönemde ortaya çıkan şeker hastalığı en önemli bulgularıdır.
Kan testlerinde Ca19.9 ,CEA gibi tümör belirteçleri dikkat çekicidir. Ama yine de tanı koydurucu olamayabilir.
Endoskopi de ERCP,stent uygulamaları, gibi çok çeşitli işlemler gerektirebilirken, ENDOusg ile çevre ve damarsal yapılara müdahale ve görüntülenmesine yönelik işlemler yapılabilir.
Bunlara örnekleme içinde ihtiyaç duyulabilir.
Radyoloji de pankreas görüntülenmesi özellik gerektirir, zira sadece kitle görünümü değil beraberinde kitlenin yayılım özellikleri de değerlendirilir.
Pankreas tümörleri yaklaşım, cerrahi tedavi planlaması, cerrahi tedavi uygulaması, cerrahi tedavi sonrası takip ve komplikasyonlarının yönetimi açısından çok farklılıklar gösterir.
Tümörün lokalizasyonu da cerrahi tedavinin seçimi için önemlidir.
Cerrahi işlemler açık, laparoskopik, robotik, hibrid şekilde , uygulanabilir.
Prensip olarak uzak metastatik hastalık, karın içine yayılmış tümörlerin çıkartılması uygun değildir.
Çevre doku ve yayılım özellikleri gereği bazı tm lerde Kemoterapi ile tümöre müdahale edilerek çıkartılmaya müsait hale getirilmeye çalışılabilir.
Tümör tamamen çıkartılmalı, şüpheli ve çevresel lenf nodu yapıları da beraberinde çıkartılmalıdır.
Pankreas kanseri operasyonları sonrasında komplikasyon oranları yüksektir. Başlıca kanama, pankreatit, fistül gibikomplikasyonlar hayatı tehdit eder tablolarınmeydana getirilmesine neden olabilir.