Safra kesesi ne işe yarar ve safra taşları neden oluşur?
Safra kesesi karaciğer üzerinde yer alan bir organdır. Karaciğerden üretilen safra sindirimde çok önemli rol oynar. Safranın depolandığı organ safra kesesidir. Midede asit ortamda parçalanan besinlerin bir sonraki durağı oniki parmak barsağı( duodenum) dır. Karaciğerde üretilen safra oniki parmak bağırsağına akar ve sindirme yardımcı olur. Safranın içindeki bileşenler normal şartlarda denge içindedir. Bu denge bozulduğu zaman safranın akışkanlığı bozulur ve karşımıza taş, çamur, polip gibi bulgularla çıkar.
Safra kesesi taşları hangi şikayetlere sebep olur? Belirtileri nelerdir?
Safra kesesi taşlarının en sık neden olduğu şikayetler karın ağrısı, bulantı ve kusmadır. Ağrı karnın sağ üst tarafında hissedilir ve sırta doğru yansır. Safra yolunda tıkanıklığa neden olursa sarılık, ateş gibi şikayetlere de neden olabilir.
Safra kesesi iltihabı ( Akut kolesistit) nedir?
Akut kolesistit safra kesesinin iltihabıdır. Safra kesesi kanalı taş, çamur, tümör vb. ile tıkandığında, kesenin içindeki safra boşalamadığı için safra kesesi şişer ve enfeksiyon için uygun bir ortam oluşturur. Enfeksiyon sonucunda safra kesesi duvarında kalınlaşma ve ödem oluşur. Bazı durumlarda safra kesesi delinebilir ve safra karın içine akabilir. Hastalar acile genellikle sırta vuran şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma, üşüme, titreme ve ateş ile başvurur. Akut kolesistit acil bir durumdur ve hastaneye yatırılmaları gerekmektedir. Tedavisi cerrahidir.
Günümüzde kapalı (laparoskopik) kolesistektomi hastalığın kesin tedavisidir. Kolesistektominin ne zaman yapılması gerektiği akut kolesistitli hastalarda tartışmalı bir konudur. Kimi otörler ilk 48-72 saatte acile başvuran hastalara ameliyat önerirken, kimi otörler ise 6 -8 haftalık antibiyotik tedavisi sonrası ameliyatı tavsiye etmektedir.
Tıkanma sarılığı nedir?
Kanal içindeki taş, çamur, kitle vb. , onikiparmak bağırsağı ile bağlantı yerini tıkanması sonucu kanalda şişmeye neden olabilir. Bunun sonucunda safra kesesi şişer, karaciğer içindeki safra yollarında da basınç artar. Karaciğerdeki safra kana karışır ve tıkanma sarılığı yapar. Hastalar sıklıkla sarılık, yüksek ateş, üşüme, titreme, (kolanjit) karın ağrısı, bulantı ve kusma ile başvurur. Bu hastalarda MR ile safra yollarının görüntülenmesi gerekmektedir. Safra yollarındaki tıkanıklığa sebep olan patoloji ortaya konduktan sonra ERCP( Endoskopik retrograd kolanjiopankreotografi) yapılabilir.
Safra kesesi taşı tanısı nasıl konulur?
Safra kesesi taşlarının teşhisinde en sık ultrasonografi kullanılmaktadır. Ultrason ile ayrıca safra kanalları, karaciğer ve karın içi organların değerlendirilmesi ayrıntılı yapılabilmektedir. Herhangi bir safra kanalı tıkanıklığında veya pankreatit durumlarında MR ve Tomografide kullanılmaktadır.
Safra Kesesi Ameliyatı Nasıl Yapılıyor?
Safra kesesi ameliyatı günümüzde tüm dünyada kapalı ( laparoskopik) yöntem ile yapılmaktadır. Cerrahi tedavide safra kesesi taşlarının alınıp kesenin yerinde bırakılması gibi bir yöntem bulunmuyor, taşlarla birlikte organın tamamı alınıyor. Laparoskopik kolesistektomi karından yapılan 3 veya 4 küçük kesiden yapılan kapalı ameliyattır.
Laparoskopik kolesistektomi karına yalnızca göbek deliğinden girilerek tek kesiden de yapılabiliyor. Bu ameliyat açık ameliyata göre daha az ağrılı olması, daha iyi kozmetik sonuçları olması ve hastaların daha hızlı toparlanması sebebiyle tercih edilmektedir. Laparoskopik ameliyat yaklaşık 30 dakikalık bir ameliyattır. Ameliyattan sonra hasta aynı gün yemek yiyebilir, yürüyebilir. Ertesi günde herhangi bir sorun ile karşılaşmaz ise taburcu edilir.