Anal inkontinans rektal barsak içeriğin çıkarılmasının kontrol edilememesi anlamına gelir.
Gaz ve Dışkı Kaçırma Barsak sisteminin çıkış bölgesinde bulunan anal kaslar iki tiptir. İç (İnternal) ve Dış (Eksternal) sfinkter.
Özellikleri yapısal farklılıkları hareket ve kontrol sistemleri farklı ve kompleks bir durumdadır. Söz gelimi iç sfinkter gaz içeriğinin dışarı çıkarılmasının kontrolünde daha fazla etkiliyken istirahat halinde anüs basıncının %20 si eksternal sfinkter %80 ‘i internal sfinkter tarafından sağlandığı gösterilmiştir.
Oysa anal inkontinansda en önemli noktalardan biri olan sıkma basıncında %100 sorumlu eksternal dış sfinkterdir.
Normal rektum (kalın barsağın en ucunda anüse açılan nokta ) 1200-600 cc arasında hacim depolayabilir. Bu istirahat anındaki anal sfinkter (büzücü kasların) görev yapması halinde gerçekleştirilebilir. Bu kasların görev yapması, yapış şekli, zamanlaması, istemli kontrolü ve seçiciliği başlı başına kompleks ve kendine özel beyin,sinir ileti sistemi, sistem bağlantıları, kasların özellikleri ve daha bu yapıların bilinmeyen etkileşimleri ve koordinasyonu ile sağlanır.
Bu bağlantıların patolojisinde anal inkontinans meydana gelir. Ülkemizde ve dünyada en önemli inkontinans nedeni perianal ameliyatlar (hemoroid , anal fissür, anal fistül ) ve doğum travmalarıdır.
Doğum sonu travmaları %30 kadar oluşabilir bu hastaların %10 unda da inkontinans gelişir.
Diğer bir neden basit ve sıklıkla yapılan anal bölge cerrahileri olan anal fissür ve hemoroid ve fistül operasyonlarıdır. Öncesinde perianal ve hemoroid operasyonu geçiren kişilerin fissür ameliyatı sonrasında olguların %50 sinde anal inkontinans gelişebileceği unutulmamalıdır.
Hastanın hikayesi ve şikayetlerinin yol gösterdiği biçimde rektal tuşe denen parmakla basit bir kas muayenesi ile başlayarak, Anal fonksiyonların değerlendirilmesi için rektum hacim değerlendirmesi ve koordinasyonu için defekografik inceleme, anal kasların yapısal incelemesi için anal ultrasonografi, MR, sinir iletisi ve duyarlılığı için manometri, EEG, sinir ileti testleri vb gibi bir çok test gerekebilir.
Yaş, uyum, kültürel değerlendirme vbnin içeriği oluşturduğu yönlendirme ile tedavi planlanır.
Anal inkontinans ((Gaz ve Büyük Abdest Tutamama) tedavisi ; egzersiz, diyet yoluyla dışkı kalitesinin değiştirilmesi, zamanlama, ayarlamalarından basit çeşitli protez yerleştirilmesine, kas onarımlarından, kaydırma fleplerine kadar sofistike ameliyat tekniklerine kadar değişebilir.